Sympatyczni i błyskotliwi psycholodzy społeczni, tj. Thomas Gilovich i Travis Carter dzielą się z nami wiedzą, pochodzącą z badań, które dotyczą doświadczanej przyjemności w czasie i po dokonaniu zakupów.

Powszechne twierdzenie, iż zakupy materialne, tj. nowy telewizor, sofa, samochód czy komputer mogą przynieść większą satysfakcję, niż zakupy doświadczeniowe, czyli urlop, koncert, wspólny wypad za miasto ze znajomymi lub np. pobyt z koleżankami w spa nie znajduje potwierdzenia w przeprowadzonych badaniach. Sprawdźmy dlaczego.

Wbrew powszechnemu twierdzeniu, wyniki badań z wykorzystaniem różnych metod wykazały, iż zakupy materialne są dość ulotne – jak długo będziemy zachwycać się naszymi fotelami? – przecież w końcu tylko na nich siedzimy, lub czy po rozpracowaniu większości funkcji naszego nowego tabletu będzie on dla nas tak samo fascynującą zabawką, jak w pierwszym dniu po zakupie? (w przypadku elektronicznych gadżetów producenci starają się nas zaskoczyć czymś nowym, dlatego czasem myślimy, iż nowsza wersja będzie jeszcze bardziej ciekawa, więcej funkcji, możliwości, design itd… ale o tym innym razem).

Natomiast zakupy doświadczeniowe przynoszą nam bardziej trwałą przyjemność.

Rozpływamy się w naszych opowieściach o cudownych wakacjach, spędzonych z rodzicami w czasach, kiedy to maluchem (Fiat 126) w czwórkę i z pełnym ekwipunkiem jechaliśmy szesnaście godzin nad morze i niczym sardynki upakowane w ciasnej puszce w trzydziestostopniowym upale (bez klimatyzacji, okno uchylone też niezbyt szeroko, ze względu na dość duży pomruk silnika) osiągaliśmy cel – ach cóż to był za czas…. Czy to był nieudany wypoczynek? Ależ skąd! To były najlepsze wakacje w życiu.

Z dzisiejszej perspektywy all inclusive czy biznes klasy w samolocie mogą wydawać się mniej atrakcyjną formą wypoczynku wakacyjnego, natomiast wartość wspomnień, wrażeń których doświadczyliśmy podczas tamtych wypraw – zakupów doświadczeniowych jest  trwalsza, a z czasem nawet piękniejsza.

Jak się ma to, do naszego nowego telewizora lub sofy? Czy zakupy materialne będą w stanie konkurować z takim ładunkiem pozytywnych wspomnień? Każdy z nas odpowie sobie indywidualnie, przecież badania prowadzone w USA  i przykład autora tekstu nie odnoszą się do całej populacji.

Co interesujące, Gilovich i Carter wskazują, iż doświadczenia dostarczają nam więcej trwałego poczucia zadowolenia, gdyż rzadziej dopingują nas do porównań, które umniejszają naszą radość -widziałeś jaką sąsiedzi kupili pralkę, mają lepszą od nas.

Zakup telewizora (zakupy materialne) może okazać się mniej satysfakcjonujący, kiedy dowiemy się, iż nasz kolega (za którym zbyt mocno nie przepadamy) kupił telewizor w podobnej cenie, ale ma dużo więcej funkcji i wbudowany dekoder, dzięki któremu może odbierać nawet telewizję nadawaną z Marsa. J

Natomiast niekorzystne porównanie, umniejszające naszej radości ma dużo mniejszą moc, kiedy przyrównujemy, np. nasze wakacje, wspomnienia wspólnych chwil z bliskimi i naszymi znajomymi. Ciepły piasek i błękitne morze rzadziej porównujemy z wakacjami naszych znajomych, którzy zakupili wycieczkę o porównywalnej cenie, natomiast ich hotel był położony bliżej morza, a na obiad podawane były posiłki a la carte, nie tak jak u nas, tradycyjny szwedzki stół. Porównanie w tym przypadku nie będzie tak istotne i nie umniejszy naszej radości spędzonych chwil.

Więc co warto kupować – może wspomnienia, One TRWAJĄ  i są coraz piękniejsze. J

Bibliografia

Carter, T. J., & Gilovich, T. (2010). The relative relativity of material and experiential purchases. Journal of Personality and Social Psychology

Gilovich, T. Ross, L. The wisest in One in the room, Recorded Books. (2015)